Matbaayı Kim İcat Etti
Bugün gelinen noktada çağımızın vazgeçilmez icatları arasında yer alan matbaanın icadı aslında VIII. yüzyıla dayanmaktadır. Kökenlerinin Japonya’ya dayandığı bilinen matbaanın ilk kullanıldığı baskı ise Japonya İmparatoriçesi olan Shotoko tarafından bastırılan ve basımında Çin alfabesi kullanılan Budizm’in kutsal metinleridir. Yine Japon Pi Sheng matbaacılık sektörünün önemli adımlarından birini atarak 960 yılından 1297 yılına kadar porselen kullanarak geliştirdiği harflerle baskı yapmaya başlamış ve bu yöntem batılı matbaacılar tarafından daha da geliştirilerek bugünkü modern matbaanın temellerinin atılmasını sağlamıştır. Matbaanın mucidi olarak gösterilen Johann Gutenberg ise yüksek baskı kalitesinin alınmasını sağlayan metal harfleri geliştirmiştir. Aslında bu yöntem sayesinde Gutenberg bugünün modern matbaasının fikir babası olarak kabul edilmektedir. Avrupa’da XV. yüzyıl ile beraber
matbaa büyük bir hızla gelişmeye başlarken özellikle de Hollanda bu gelişimde çok önemli bir rol üstlenmiştir. Gutenberg ise Mainz şehrinde çırağı olan Fust ile beraber önemli gelişmelere imza atmış ve 1455 yılında büyük bir başarı göstererek 42 satıra sahip olan özel bir İncil basmıştır. Ancak daha sonra yaşanan maddi sorunlar nedeni ile Gutenberg ve Fust'un yolları ayrılmış zaten daha sonra da Nassau Başpiskoposuna bağlı olan askerler 1462 yılında Mainz şehrine saldırmış ve bunun sonucunda basımcılar dağılarak dünyanın farklı ülkelerine dağılmıştır.
Türkiye’de Matbaanın Gelişimi
Ne yazık ki Osmanlı'nın son yıllarında yaşanan gerileme ve sarayın halktan kopuk bir yaşam benimsemesi sonucunda tüm önemli gelişmelerin olduğu gibi matbaanın Türkiye’ye gelişi de gecikmeli olmuştur. Üstelik bu gecikme tam 200 yıl sürmüştür. Bu gecikmenin en önemli sebebi ise halk arasında okuma yazma bilen kişi sayısının son derece düşük olması ve basılı eserlere bu nedenle ihtiyaç duyulmamasıdır. Yine Osmanlı’da son derece yaygın olan hattatlar nedeni ile el yazması kitapların kullanımı da matbaanın Osmanlı’ya gelişini geciktirmiştir. Bugün yapılan incelemeler neticesinde iddia edildiği gibi din adamlarının matbaayı engellediği yönündeki tarihi veriler ne yazık ki birer söylentiden ileriye gidemediği gibi doğruluk payları ise tartışmalıdır.
www.fidesmatbaa.com
